နိုင်ငံတကာ

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျမင် နေတန်ရာဟူးရဲ့ ဂါဇာကမ်းမြောင်မှာ စစ်ရေးအရှိန်တိုးမြင့်မယ်ဆိုတဲ့ အငြင်းပွားဖွယ် အစီအစဉ်ဟာ ပါလက်စတိုင်းတွေ ပိုမိုသတ်ဖြတ်ခံရနိုင်တာကြောင့် စိုးရိမ်မှုတွေ မြင့်တက်လာခဲ့ကြပါတယ်။

ဩဂုတ်လ ၈ရက်နေ့က ၁၀နာရီကြာပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အစည်းအဝေးမှာ နေတန်ရာဟူးက အစ္စရေး စစ်တပ်အနေနဲ့ ဂါဇာကို အပြည့်အ၀ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက် ဂါဇာကမ်းမြောင်ကို ပထဆုံးအနေနဲ့ သိမ်းပိုက်ရမယ်ဆိုတဲ့ ၀န်ကြီးတွေရဲ့ အဆိုပြုချက်ကို လက်ခံခဲ့ပါတယ်။

အစ္စရေး၀န်ကြီးများရုံးမှ ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်မှာ “သိမ်းပိုက်တယ်” ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို အသုံးမပြုပေမဲ့ အခုထက် ပိုမို ထိရောက်စွာ ဆောင်ရွက်မယ်လို့ သုံးနှုန်းသွားခဲ့ပါတယ်။

အခုချိန်မှာ အစ္စရေးတပ်သားတွေလည်း စစ်ပန်းနေတာကြောင့် စစ်မှုထမ်း အသစ်များလိုအပ်မှာဖြစ်ပြီး ဘယ်အချိန်မှာ စစ်ဆင်ရေးစတင်မယ်ဆိုတာ မသိသေးဘဲ လနဲ့ချီ ကြာဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။

နေတန်ရာဟူရဲ့ဂါဇာကိုအပြည့်အ၀ ထိန်းချုပ်မယ်ဆိုတဲ့ အစီအစဉ်ကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းကနိုင်ငံတွေဟာ ဒေါသတကြီး ကန့်ကွက်ထားကြပြီး အစ္စရေးအနေနဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်ဆဲရေးကို ချက်ချင်းလုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် ပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။

ယူကေ ၀န်ကြီးချုပ် ဆာရ် ခီယာ စတန်မာက အစ္စရေးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ မှားယွင်းနေပြီး ချက်ချင်း ပြန်လည်စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ဖို့ အလေးပေးဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိအချိန်မှာ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ဟာ အစ္စရေးနဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းလိုစိတ်မရှိသေးဘဲ “ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံ” ထူ‌ထောင်ဖို့တောင် ကြံစည်ထားကြတယ်လို့ အစ္စရေးခေါင်းတောင်တွေကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှာ အစ္စရေးရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပါလက်စတိုင်း ၆၁၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ဂါဇာကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။

ဒီစစ်ပွဲရဲ့အစဟာ ၂၀၂၃ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က ဟားမတ်စ်တို့ အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ လူပေါင်း ၁၂၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ပြီး ၂၅၁ ဦးကို ဂါဇာကို ဓားစာခံအဖြစ် ခေါ်ဆောင်သွားရာမှ စတင်ခဲ့ပါတယ်။

ကိုးကား-BBC

အမေရိကန်က စစ်ကောင်စီကို ပစ်မှတ်ထား ပိတ်ဆို့ အရေးယူမယ့် ဥပဒေကြမ်း ၃ ခုကို အမေရိကန်လွှတ်တော်ရေးရာ ကော်မတီတွေက အမေရိကန်စံတော်ချိန် ဇူလိုင်လ ၂၂ရက်(မြန်မာစံတော်ချိန် ၂၃ရက်နေ့)က အတည် ပြုလိုက်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဥပဒေကြမ်းရဲ့ ပထမအချက်မှာ စစ်ကောင်စီလက်ထဲကို ဘဏ္ဍာရေးရန်ပုံငွေ မရောက်ရှိရေး ဥပဒေကြမ်း No New Burma Funds Act (H.R.4423) ၊ ဒုတိယအချက်အနေနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ဆက်နွယ်နေတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပိတ်ဆို့ ဒဏ်ခတ်အရေးယူမဲ့ BRAVE Burma Act (H.R.3190) ဥပဒေကြမ်း၊ တတိယအချက်အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေနဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် စစ်ကောင်စီကို အရေးယူဒဏ်ခတ်မဲ့ Burma Genocide Accountability and Protection Act (Burma GAP Act- H.R.4140) ဥပဒေကြမ်း တို့ကို အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်ရေးရာ ကော်မတီတွေက အတည်ပြုလိုက်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော် ကော်မတီတွေက မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်း ၃ ခုကို တစ်ချိန်တည်းမှာ အတည်ပြုလိုက်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။

“သတင်းကောင်းပါပဲ။ ဒီနေ့ နေ့လယ်မှာပဲ ငွေကြေး၀န်ဆောင်မှု ကော်မတီက ၅၄မဲနဲ့ ၁၀၀%သဘောတူပြီး Brave Burma Actကို အတည်ပြုလိုက်ပါပြီ”

လို့ Rep. Bill Huizengaက သူ့ရဲ့ Facebook လူမှုကွန်ရက်မှာ တင်ထားပါတယ်။

အဲ့ဒီ ဥပဒေကြမ်း ၃ ခု ဥပဒေအဖြစ် အသက်ဝင်လာရေးအတွက် အောက် လွှတ်တော်နဲ့ အထက်လွှတ်တော်မှာ ဆက်လက် တင်သွင်း ဆုံးဖြတ် အတည်ပြုရမှာဖြစ်ပြီးတော့ ကော်မတီအတွင်း ထောက်ခံသူ ၅၄ဦးနဲ့ ကန့်ကွက်သူ မရှိဘဲနဲ့ ၁၀၀%‌ထောက်ခံမဲ ရရှိခဲ့တာကြောင့် ဥပဒေအဖြစ် အသက်၀င်လာမှာဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်ထားကြပါတယ်။

ကိုးကား – Bangkok Post

အကျပ်အတည်းများနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသည့် ဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ရှင်န၀တ်ထရာ သည် ပါလီမန်မှ နှုတ်ထွက် သို့မဟုတ် ဖျက်သိမ်းမည်မဟုတ်ကြောင်း သူမ၏ ဖူးထိုင်းပါတီမှ အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက ဇွန်လ ၂၁ရက် စနေနေ့က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘတ်ဂျက်ဥပဒေကြမ်း အတည်ပြုပြီးနောက် မစ္စ Paetongtarn သည် ညွန့်ပေါင်းပါတီများမှ နှုတ်ထွက်ရန် သို့မဟုတ် ဖျက်သိမ်းရန် အဆိုပြုချက်များကို လက်ခံမည်ဟု ထင်ကြေးပေးခြင်းမှာ လုံးဝမှန်ကန်မှုမရှိကြောင်း ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဆိုရာ၀မ် တိန်တောင် က Facebook တွင် ရေးသားခဲ့သည်။

ထိုင်း၀န်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်သည် ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟွန်ဆန်နှင့် ထိုင်းစစ်တပ်ကို မကောင်းကြောင်းပြောနေသည့် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှု ပေါက်ကြားလာပြီးနောက် ရာထူးမှ ဖယ်ရှားပေးရန် လူထု၏တောင်းဆိုဆန္ဒပြမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

ခရီးသွားနှင့် အားကစားဝန်ကြီးလည်းဖြစ်သည့် မစ္စတာ ဆိုရာဝမ်သည် အိမ်နီးချင်း ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် နယ်နိမိတ်အငြင်းပွားမှုကို လွဲမှားစွာကိုင်တွယ်ခြင်းအတွက် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးမှနုတ်ထွက်ရန် တောင်းဆိုမှုများကို တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

“ဝန်ကြီးချုပ်က လက်ရှိရင်ဆိုင်နေရတဲ့ နိုင်ငံရေး
အကျပ်အတည်းတွေကို ဖြေရှင်းရာမှာ သူ့ရဲ့တာဝန်တွေကို အပြည့်အ၀ ဆက်လက်ထမ်းဆောင်သွားမယ်လို့ အခိုင်အမာ ပြောကြားထားပါတယ်” ဟု မစ္စတာ ဆိုရာ၀မ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

မစ္စ ပေတုန်တန် သည် ပေါက်ကြားလာသည့် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုအတွက် တောင်းပန်ရန် အမျိုးသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို တောင်းဆိုခြင်းဖြင့် လူအများ၏ ဒေါသကို ဖြေလျှော့ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း သူမ၏ ပြိုင်ဘက်များက သူမအား ဖယ်ရှားရန်အတွက် လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြမှုများ အရှိန်မြှင့်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

ဇွန်လ၂၀ရက် သောကြာနေ့တွင် သူမသည် ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ပဋိပက္ခတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေသော စစ်သားများကို ထောက်ခံကြောင်း ပြသရန်အတွက် နယ်စပ်စခန်းတစ်ခုရှိ တပ်ဖွဲ့ဝင်များထံသို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။

ယခုအခါ မစ္စပေတုန်တန်၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန် အာရုံစိုက်နေပြီး သံတမန်ရေးရာနှင့် လုံခြုံရေး နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ပြင်းထန်သော တန်ပြန်အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

တစ်ဖက်တွင်လည်း အမေရိကန်၏ စည်းကြပ်ခွန် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို အလေးအနက်ထား ဆောင်ရွက်နေကြောင်း မစ္စတာ ဆိုရာ၀မ် မှ ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုအခါ ဖူထိုင်း ဦးဆောင်သော အဖွဲ့ဝင် ၄၉၅ဦးပါ ညွန့်ပေါင်းအစိုးရအဖွဲ့သည် အောက်လွှတ်တော်တွင် ထိုင်ခုံ ၂၅၅ နေရာ ရရှိထားသည်။